آغاز کوچ دامداران به مراتع شمال/ جلوه های همزیستی دام و طبیعت

ارک خبربه نقل مهر:ازمناطق ییلاقی و کوهستانی مازندران نواخته شده و کوچ دامداران به بالادست آغازشده است.

قرق شکنی از آیین‌های بهاره و پاییزه و سنت دیرینه دامداران مازندرانی است که با گرم و سرد شدن هوا اجرا می‌شود و اکنون موسوم کوچ به مناطق ییلاقی فرارسیده است. دیدن رمه‌های گله که در حاشیه جاده‌ها و مراتع مازندران به‌صف و قطار شده‌اند و چرا کنان به سمت بالادست می‌روند، جلوه‌ای گردشگری کشاورزی و دامداری را متجلی کرده است.

عمو امیر دامدار کجوری که این روزها عزم سفر و کوچ را از روستای عواض به مناطق بالادست و کوهستانی کجور و سنگ چشمه جزم کرده است می‌گوید: هرسال بهار با آغاز فصل قرق شکنی اجاره ورود دام‌هایمان به مراتع وجود دارد و به دلیل گرمای هوا به مناطق بالادست دام‌ها را کوچ می‌دهیم.

وی ادامه می‌دهد: حدود چهار ماه از سال را در مناطق بالادست کوچ می‌کنیم و پاییز همزمان با سرد شدن تدریجی دما دام‌هایمان را به منطقه پایین‌دست کوچ می‌دهیم.

وی بابیان اینکه آیین قرق شکنی با برپایی آیین‌هایی نظیر شیردوشان و ورینا و قربانی کردن همراه است می‌گوید: در این آیین، دامداری که بیشترین شیر و پشم را از دام‌هایش به دست آورد به‌عنوان سرشیر یا میرسره معرفی می‌شود.

همپای آخرین ماه فصل بهار، آیین قرق شکنی در مناطق مختلف مازندران ازجمله سوادکوه اجراشده است

همپای آخرین ماه فصل بهار، آیین قرق شکنی در مناطق مختلف مازندران ازجمله سوادکوه اجراشده است و سید محسن موسوی تاکامی معاون فنی و آبخیزداری اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری مازندران-ساری درباره اهمیت مراتع، حفظ و نگهداری بهینه از آن و سایر امور فنی، علمی و اجرایی و نقش تعامل و هماهنگی بین سازمان و مجریان و بهره‌برداران توضیحاتی ارائه نمود.

وی بابیان اینکه سنت قرق شکنی هرساله در مراتع استان انجام و بعدازآن دامداران دام‌هایشان را به مراتع ییلاقی می‌برند افزود: خوشبختانه ۹۸ درصد از دامداران ما مدیریت چرای دام را رعایت می‌کنند.

مازندران ۳۷۸ هزار و ۵۵۹ هکتار مرتع دارد که ۶۶ درصد از مراتع مازندران درجه‌یک، سه درصد مراتع فقیر و ۳۱ درصد باقی‌مانده هم مراتع متوسط است و طبق اعلام منابع طبیعی مازندران، یک هزار و ۶۰۴ سامانه قرق وجود دارد و هزار و ۵۰۰ خانوار از این سامانه‌ها بهره‌برداری می‌کنند.

ستار بابایی مدیرکل منابع طبیعی مازندران، ظرفیت پذیرش مراتع قرق شده ۷۰۰ هزار واحد دامی اعلام کرد و گفت: حدود یک‌میلیون و ۳۰۰ هزار واحد دامی وارد این مراتع می‌شوند که دو برابر ظرفیت آن است.

وی ادامه می‌دهد: همه‌ساله در فصل پاییز به‌منظور ایجاد تعادل بین ظرفیت مراتع و تعداد دام و همچنین حفظ پوشش گیاهی مراتع، از ورود دام‌ها به مراتع جلوگیری و به‌اصطلاح مراتع قرق می‌شود و پس از سپری شدن فصول سرما و رشد کافی گیاهان مرتعی در فصل بهار موسم رویش گیاهان، مراسم ورود دام به مراتع با جشن شکرگزاری به درگاه خداوند متعال دریکی از روزهای خردادماه، قرق شکنی با اجرای برنامه‌های متنوع و شاد دریکی از مراتع ییلاقی برگزار می‌شود.

به گفته بابایی، مازندران دارای ۳۸۷ هزار هکتار مرتع است که در حال حاضر ۱۳ هزار و ۵۰۰ بهره‌بردار در این مراتع وجود دارد که ۲ برابر ظرفیت و استعداد واقعی آن به شمار می‌رود و ناچاریم با برنامه‌ریزی صحیح و هزینه کم این موضوع را مدیریت کنیم.

وی افزود: مازندران دارای ۳۸۷ هزار هکتار مرتع است که در حال حاضر ۱۳ هزار و ۵۰۰ بهره‌بردار در این مراتع وجود دارد که دو برابر ظرفیت و استعداد واقعی آن است و ناچاریم با برنامه‌ریزی صحیح و هزینه کم این موضوع را مدیریت کنیم.

در مراتع بالادست شاهد دو برابر ظرفیت واحد دامی هستیم که این میزان دام فشار زیادی را به عرصه‌های طبیعی وارد می‌کند

بابایی به ظرفیت دامی در این منطقه اشاره کرد و گفت: در مراتع بالادست شاهد دو برابر ظرفیت واحد دامی هستیم که این میزان دام فشار زیادی را به عرصه‌های طبیعی وارد می‌کند و این مهم نیازمند برنامه‌ریزی و مدیریت است و فراموش نکنیم که حفاظت از جنگل‌ها و مراتع، وظایف مهم واصلی به شمار می‌رود

مراسم سنتی قرق شکنی با قدمت زیاد در مراتع و ییلاقات مازندران اجرا و یک ماه قبل از آن مراسم فراخوانی در مورد تعیین روز قرق شکنی بین دامداران صورت گرفته و سپس روز ورود دام به مراتع را با اکثریت آرا و با توجه به‌تمامی جوانب ازجمله شرایط آب و هوایی مشخص می‌کنند.

مازندران استانی کشاورزی و دام‌پرور در کشور بوده که درگذشته ۲ میلیون هکتار مرتع در استان وجود داشته اما اکنون به ۵۰۰ هزار هکتار رسیده است و نیاز سالانه استان به علوفه دامی ۶ میلیون تن بوده که ۴ میلیون تن در استان تولیدو ۲ میلیون تن نیز وارد استان می‌شود.